Rodzaje środowisk społecznych i subkultury

 

188.165.240.88:27305

Grupy społeczne

Grupa społeczna – co najmniej 2 osoby  powiązane ze sobą więzami społecznymi, posiadające wspólne wartości, poczucie odrębności od innych grup oraz dążące do realizacji wspólnego celu i interesów.

Grupę charakteryzują

• interakcje – wzajemne oddziaływania , które m.in. pobudzają aktywność grupy pomagają w osiąganiu celu , wpływają na powstawanie na stan emocji i stosunków.
• cel grupy – to , do czego zmierzają członkowie grupy
• struktura wewnętrzna – każdy zajmuje określoną pozycję (podział pozycji i ról społecznych )
• normy grupowe – zasady postępowania ( normy pochodzące z zewnątrz i tworzone w grupie )
• świadomość przynależności ( wspólnoty ) i poczucie odrębności .

Rodzaje grup społecznych

a/ ze względu na typ struktury społecznej (wielkość)

- małe : opierają się na bezpośrednich kontaktach i więzi osobistej członków , nie posiadają podgrup – mają prostą strukturę.

Przykłady: rodzina, krąg rówieśniczy .

- duże : mają złożoną strukturę , a stosunki w nich mają charakter pośredni i bezosobowy .

Przykłady : naród , grupa wyznaniowa , zbiorowość regionalna , kategoria społeczno-zawodowa .

b/ ze względu na typ więzi społecznej

- pierwotne: istnieją więzi oparte na kontaktach osobistych i podstawach emocjonalnych np. rodzina lub grupa przyjaciół
- wtórne : istniejące w nich więzi oparte są na wspólnych interesach ( członków łączy cel ) i mają charakter bezosobowy

Przynależność do nich jest wynikiem dobrowolnego wyboru.

Przykłady: partie polityczne , związki zawodowe .

c/ ze względu na stopień sformalizowania

- formalne : posiadają ściśle określone struktury , cel , zakres działania . Funkcjonują w oparciu

o zasady prawne i mają sformalizowaną kontrolę społeczną .
Przykłady : wojsko , policja , partie , związki zawodowe , szkoły .

- nieformalne : powstają spontanicznie , a więzi między członkami oparte są na zwyczaju .Nie mają
formalnie wytyczonych zadań , a ich struktura jest płynna .Dominują więzi osobowe.

Przykłady: krąg towarzyski , koło zainteresowań .

d/ ze względu na sposób uzyskiwania członkostwa (kryteria przyjęć)

- ekskluzywne ( zamknięte) : istnieją ściśle określone kryteria przyjęcia nowych członków, np. pochodzenie , stan majątkowy.

Przykład: kluby biznesmenów.

- inkluzywne (otwarte): to grupy dostępne, w których kryteria są mniej istotne PTTK .

e/ ze względu na stopień trwałości

krótkotrwałe ( istniejące w trakcie jakiegoś wydarzenia np. kibice na meczu czy publiczność na koncercie ) i długotrwałe .
f/ ponadto wyróżnia się grupy celowe i autoteliczne (ich istnienie celem samym w sobie)

Rodzaje grup społecznych - inna klasyfikacja:

Grupy społeczne w zależności od wielkości

małe – wszyscy się znają; ludzie potrafią rozpoznać innych członków grupy z wyglądu; wchodzą ze sobą w bezpośrednie relacje (face to face relation)
duże – członkowie grupy stykają się ze sobą i komunikują za pomocą medium; ludzie nie znają się osobiście, ich kontakty mają charakter pośredni

Grupy społeczne w zależności od rodzaju więzi społecznej

pierwotne – pierwsze grupy, z którymi stykami się po narodzinach: rodzina, grono rówieśników i grupa sąsiedzka. Grupy te są pierwsze w doświadczeniu życiowym jednostki – każdy styka się najpierw z nimi zanim dojdzie do kontaktu z innymi grupami. Mają charakter uniwersalny – występują we wszystkich społecznościach. Cechy charakterystyczne: intymność, nieformalność, bezpośrednia komunikacja, grupy niewielkie, tworzone spontaniczne; wywierają największy wpływ socjalizujący
wtórne – oficjalność, formalność, anonimowość, mocniej sformalizowane, stosunki pośrednie (za pomocą medium), bardziej liczebne, tworzone dla osiągnięcia jakiegoś celu

Grupy społeczne w zależności od rodzaju organizacji / typu więzi

formalne – więź rzeczowa, oparta na interesie; istnieje prawo (np. statut organizacji, partii politycznej), które reguluje strukturę, cel i normy danej grupy
nieformalne – więzi osobiste, oparte na uczuciach, emocjach

Grupy społeczne ze względu na charakter członkostwa

automatyczne – jesteśmy członkami danej grupy w wyniku urodzenia
dobrowolne – wybieramy daną grupę na podstawie własnej, dobrowolnej decyzji; zapisujemy się do niej
zamknięte (ekskluzywne) – o przynależności do grupy decyduje spełnienie surowych warunków i kryteriów

Grupy społeczne ze względu na typ solidarności

wewnętrzne – silna więź wewnątrzgrupowa; członkowie darzą się wzajemną sympatią
zewnętrzne – pogarda i lekceważenie wobec innych. Jesteśmy przekonani o naturalności naszych obyczajów i dziwactwie zwyczajów innych

Grupy społeczne ze względu na stopień trwałości

sporadyczne – powstają na rzecz realizacji jakiegoś projektu; grupy oparte na przelotnych kontaktach czy znajomościach
trwałe – istnieją dłużej niż czas trwania ludzkiego życia – np. naród, katolicy, muzułmanie. Naród trwa i zachowuje swoją tożsamość mimo, że ma coraz to nowych członków i następuje nieustanna zmiana jego składu. Jest to możliwe dzięki kulturze przekazywanej z pokolenia na pokolenie.

Relacje między jednostką a grupą

W relacjach jednostki z grupą mogą pojawić się różne sposoby reakcji:

a/ konformizm – podporządkowanie się jednostki regułom postępowania narzuconym przez grupę ,
co stanowi podstawę porządku społecznego .

b/ indywidualizm – jednostka akcentuje swoją odrębność i oryginalność. Może to prowadzić do
egocentryzmu.

c/ bunt – odrzucenie uznanych wartości, zwyczajów i zastąpienie ich nowymi (nonkonformizm).

Rodzi się, jako reakcja na przeszkody w osiąganiu społecznie uznawanych celów.

d/ relatywizm – uznawanie, że normy i wartości mają charakter względny, co może prowadzić
do obojętności wobec zasad życia zbiorowego.

e/ wycofanie – jednostka odrzuca cele społeczne wobec niepowodzeń w osiąganiu celów własnych.
Nie dostrzega sensu w dążeniu do uzyskania sukcesu cenionego przez społeczeństwo
i może przyjmować wartości grup o charakterze dewiacyjnym, np. narkomanów czy
alkoholików.

Struktury grupowe

W grupach społecznych wyróżnia się 3 typy struktur społecznych: strukturę komunikacji, strukturę przywództwa (władzy) i strukturę socjometryczną (układ sympatii, antypatii) - czyli strukturę atrakcyjności interpersonalnej.

Struktura komunikacyjna procesy nadawania i odbierania informacji, dostęp do informacji, interpretacja intencji.

Struktura przywództwa - określa relacje poddaństwa i dostęp do władzy jednostek znajdujących się w grupie. Jednostki mające wyższe pozycje wywierają wpływ na innych członków i kontrolują ich zachowania.
Istotny jest styl kierowania grupą:

- styl autokratyczny: kierownik autokrata sam ustala cele grupy i zadania prowadzące do ich osiągnięcia oraz sam dokonuje podziału pracy. Częściej stosuje kary niż nagrody.

Członkowie mają niską motywację, obecna jest w stosunkach wewnętrznych apatia i agresja.

- styl demokratyczny: kierownik demokrata zachęca grupę do podejmowania decyzji w zakresie ustalenia celów jej działania, zadań prowadzących do ich realizacji i podziału czynności. Jednocześnie sam bierze udział w pracy wykonywanej przez grupę. Jest obiektywny w stosowaniu kar i nagród, a członkowie grupy mają wysoką motywację do pracy i są życzliwi.

- styl liberalny: Kierownik nieingerujący pozostawia członkom grupy maksimum swobody w ramach realizacji zadań. Sam nie podejmuje żadnych decyzji, nie uczestniczy w pracach grupy, nie ocenia też pracy podwładnych. Niska efektywność grupy w wykonywanej pracy.

Struktura atrakcyjności interpersonalnej – ukazuje osoby bliskie sobie i unikające się. Stopień atrakcyjności zależny jest od zgodności poglądów, cech charakteru czy wyglądu.
Zbiorowość społeczna to osoby zajmujące trwale lub chwilowo wspólną przestrzeń i z tego powodu oddziaływujących na siebie. Najbardziej typowe przykłady zbiorowości to:
Para – tu pojawiają się owe dwie osoby, (niech cię nie zwiedzie pospolite rozumienie pary, ona też czasami zajmuje tylko chwilowo wspólne terytorium, np. para na parkiecie tanecznym)
Krąg społeczny – ten rodzaj zbiorowości łączy pewna wspólnota np. te same poglądy lub zainteresowania
Więzi społeczne -  To pewne oddziaływania i kontakty interpersonalne, oparte o styczność i przekazywanie komunikatów.
Możemy wyróżnić następujące ich rodzaje:
Obiektywne i subiektywne – obiektywne oparte na wspólnych warunkach życia, subiektywne oparte na poczuciu wspólnoty
Formalne i nieformalne – formalne to te interakcje, które są w jakiś sposób zinstytucjonalizowane np. więzi wytworzone w miejscu pracy czy w szkole, nieformalne to wszelkie te interakcje, które dzieją się poza instytucjami, czyli np. fankluby
Naturalne i stanowione – naturalne powstają spontanicznie, lub bez naszej woli (np. ze względu na miejsce urodzenia), więzi stanowione to te, które są rezultatem dobrowolnej umowy, lub oparte są na przymusie
Bezpośrednie i pośrednie – te pierwsze wynikają z osobistych kontaktów, pośrednie zaś to interakcje bezosobowe (wiemy o kimś wszystko, ale znamy go tylko z prasy lub TV)
Trwałe i incydentalne – trwałe interakcje mają charakter ciągły i systematyczny, incydentalne zaś to kontakty sporadyczne (tzw. raz na jakiś czas), w żaden sposób nie usystematyzowane
Całkowite i częściowe – całkowite obejmują wszelkie stosunki i zależności podmiotu względem jednej tylko grupy czy zbiorowości (stąd można je nazwać permanentnymi), częściowe zaś odnoszą się do sytuacji, kiedy podmiot pozostaje w stosunku z wieloma zbiorowościami.